کد مطلب:106741 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:160
[صفحه 446] (زبان خردمند پشت قلب، و قلب بی خرد، پشت زیان اوست). سیدرضی می گوید: این سخن امام (ع از جمله مطالب شگفت آور دلپذیر است، و مقصود آن است كه خردمند زبانش را آزاد نمی كند مگر پس از مشورت با فكر و اندیشه و مراجعه به آن و بی خرد حركات زبان و لغزشهای سخنش، از مراجعه ی به فكر و بررسی اندیشه اش جلو می افتد بنابراین گویی زبان خردمند به دنبال دل وی، و دل بی خرد، پیرو زبان اوست. و این مقصود به عبارت دیگری نیز از آن حضرت نقل شده است. (دل بی خرد در دهان او، و زبان خردمند در دل اوست. ) و معنی این دو سخن یكی است. امام (ع)، كلمه ی الوراء را در دو مورد استعاره آورده است، برای كار عاقلانه ای كه یك فرد عاقل انجام می دهد و پس از اندیشه سخن می گوید، و همچنین برای بی خرد كه به دنبال سخنی كه بدون مراجعه ی به فكر و خرد می گوید، و پس از آن می اندیشد كه چه گفته است. مقصود امام (ع) همان است كه سیدرضی (رحمه... ) اشاره كرده و بنا به روایت دیگر مقصود آن است كه آنچه مورد نظر نادان است در داخل دهان اوست یعنی بی اندیشه بر زبان می آورد، و اما سخن خردمند ریشه در عقل دارد و جز بر اساس اندیشه ی درست، بر زبان نمی راند. كلمه ی (قلب) د ر مورد اول به مجاز شامل تصوراتی است كه در قالب الفاظ ظاهر می شود و كلمه ی لسان به مجاز در مورد الفاظ ذهنی به كار رفته است.
صفحه 446.